Deniz Hıyarının Ticari Üretimine Yönelik Pilot Tesis Kuruluyor
Türkiye'de Deniz hıyarı (patlıcanı) yetiştiriciliğine yönelik öncü araştırmalara ev sahipliği yapan Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, bir ilke daha imza atarak üniversite-sanayi işbirliği ile ilk defa deniz hıyarının ticari üretimine yönelik araştırma-geliştirme pilot tesisini tamamlama aşamasına getirdi
Deniz hıyarının yetiştiricilik sistemlerinin geliştirilmesi amacıyla, “Ticari Ölçekli Deniz Hıyarı Yetiştiriciliğine Yönelik Kuluçkahane Teknolojileri Araştırma ve Geliştirme” projesi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından 275 bin TL’lik bütçe ile desteklenerek EÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. M. Tolga Tolon yürütücülüğünde ve yatırımcı firma Rasim Mazlum Su Ürünleri firması ortaklığında fakültenin Urla Yerleşkesinde başladı. Nisan 2020’de oluşturulan 5 yıllık iş birliği protokolü kapsamında, Fakültenin Urla Yerleşkesindeki 5 araştırma ve uygulama ünitesinin altyapı ve üstyapı imkânları firma tarafından geliştirilerek deniz hıyarı üretimine yönelik araştırma ve geliştirme çalışmalarının yürütülmesine uygun hale getirildi. Larval yetiştiricilik araştırmaları için kullanılacak bir yeni araştırma laboratuvarı da üniversiteye kazandırılacak
Projenin, üniversite-sanayi iş birliği kapsamında önemli bir çalışma olduğunu ifade eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemiz bünyesindeki akademisyenlerimizin geliştirdikleri projeler ile üniversite-sanayi işbirliğine katkıda bulunmaları oldukça önem arz ediyor. Bu projeler hem ülkemize hem de üniversitemize katma değer getiriyor. Projede emeği geçen akademisyenlerimizi tebrik ediyorum” dedi
Deniz hıyarı ihracatının önemine değinen Doç. Dr. Tolga Tolon, “Yaklaşık bin yıldır, Çin başta olmak üzere tüm Uzakdoğu ülkelerinde geleneksel ve şifalı bir gıda olarak halk tarafından yaygın olarak tüketilen deniz hıyarları, hareket ve beslenme özellikleri ile deniz tabanını karıştırır, havalandırır ve yeniden canlandırarak özellikle deniz dibi ekolojisinin dengesinin sağlanması ve korunmasına katkı sağlar. Gıda tüketiminin yanında kozmetik, tıp, alternatif tıp ve ilaç sanayinde de kullanılan deniz hıyarları, başta Çin olmak üzere birçok Uzakdoğu ülkesi tarafından yüksek fiyat ve miktarda talep ediliyor. Dünyada 70’den fazla ülkede avcılığı yapılıyor. Akdeniz Bölgesindeki en önemli deniz hıyarı toplayıcısı ve ihracatçısı olan Türkiye, 2019 yılında bin 292 ton deniz hıyarı ihracatı karşılığında 36 milyon dolar (USD) gelir elde etti. Henüz ticari anlamda yetiştiriciliği yapılmayan deniz hıyarları, denizlerimizde doğal kaynaklardan toplanıyor. Yüksek talep ve yüksek gelir kıskacında kalan doğal deniz hıyarı stoklarının korunması bakımından Akdeniz’e özgü ticari deniz hıyarları türlerinin yetiştiricilik potansiyelinin değerlendirilmesi oldukça önem taşıyor” diye konuştu.
Pilot tesislerde yürütülecek çalışmaların hedeflerinden bahseden Doç. Dr. M. Tolga Tolon, “ Proje ile Akdeniz’de yaygın olarak dağılım gösteren ticari deniz hıyarı türlerinin anaç yönetimi, yumurta, larval ve genç dönem yetiştiriciliğine yönelik kuluçkahane ve yetiştiricilik teknolojilerinin pilot tesis ölçeğinde geliştirilmesi ve uygulanması hedefleniyor. Ayrıca deniz hıyarının larval dönem beslenmesinde kullanılacak olan fitoplankton üretimine de başlandı. Araştırma ve uygulamalara uygun olarak açık ve kapalı devre su yenileme sistemi ile donatılan kuluçkahanede deniz hıyarları yumurtlatılarak iş birliği protokolü süresince larval yetiştiricilik tesisinin ticari ölçeğe uygun bir prototipinin oluşturulması amaçlanıyor” dedi.
Doç. Dr. Tolon, “Yürütülen üretim ve yetiştiricilik faaliyetlerinde uygulamalı eğitim almak üzere 2021 yılından itibaren fakülte öğrencilerinin staj yapmasına olanak tanınabilmesinin yanında, uygulamalı eğitim sürecinde de öğrencilerin yararlanabilecekleri yetiştiricilik laboratuvar ve tesisleri, üniversitemize kazandırılmış olacak. Larval yetiştiricilik araştırmaları için kullanılacak bir yeni araştırma laboratuvarının önümüzdeki aylarda tamamlanması bekleniyor” diye konuştu