İzmir Ekonomisindeki Darboğazlara Çözüm Arıyoruz

Mahmut Özgener: Global ekonomide, daha önceki krizlere benzemeyen bir daralma yaşanıyor.  2. çeyrek başında %3 civarında olan 2020 global ekonomik daralma tahminleri, 2. çeyrek bitmeden %5 civarına çekildi.  En çok daralma beklenen ülkeler arasında ihracatımızın yoğun olduğu Fransa, İspanya, İtalya ve İngiltere gibi ülkeler olmasını dikkatle takip etmemiz gerekiyor. Türkiye’nin ekonomik büyüme tahminleri ise global büyüme tahminlerinin aksine, son dönemde kötüleşmiyor. V şekilde bir toparlanma, ekonomide kalıcı hasar olmaması ve arz kaybı yaşanmaması açısından kritik.  Bunun özellikle işsizliği arttırması, hiçbir şekilde tercih edilmeyecek bir sonuç olacaktır
 
Haziran ayı için TÜFE aylık değişim beklentileri %0.6 civarındaydı.  TÜFE ise aylık olarak %1.13 artarak piyasa beklentilerinin üzerinde kaldı.  Enflasyon yıllık olarak yükselmesinde ve tahminlerin üzerinde gelmesinin temel sebebi çekirdek enflasyon. Çekirdek enflasyon, geçici ve bir defaya mahsus etkilerden arındırılmış olan endeks olduğu için enflasyondaki gerçek gidişatı yansıtması ve fiyatlardaki yapışkanlığı yansıtması takip etmemiz gerekiyor. Yıllık enflasyon Haziran manşet enflasyonu yıllık olarak %11.4’ten %12.6’ya yükselirken, çekirdek enflasyondaki sadece aylık değişim %2.1.  Haziran ayındaki enflasyon, 2. çeyrekteki ekonomik daralmanın, ekonomistlerin tahmini kadar fiyatların üzerindeki baskıyı azaltmadığını gösteriyor.  Bunun arz ve talep tarafında iki sebebi olabilir.  Hız kazanan kredi genişlemesi ağırlıklı olarak tüketimi destekliyor ve tüketici fiyatları üzerindeki baskıyı artırıyor olabilir.  Arz tarafında ise, birçok sektörde geçici ya da kalıcı tesis kapatmalarından dolayı, kapasiteyi aşağı çekiyor ve arzın talebin gerisinde kalmasından dolayı fiyatları yukarı itiyor olabilir.  Bu bağlamda, kredi genişlemesinin ağırlıklı olarak arz tarafındaki sıkıntıları gidermeye yönlendirilmesi daha da kritik hale geliyor
 
İzmir’deki bazı darboğazları gözden geçirmek ve çözümler bulmamız lazım. İzmir’in enflasyonu 2013 sonundan beri Türkiye ortalamasının üstünde.  Haziran sonu itibariyle, Türkiye’deki yıllık %12.6 olan TÜFE değişimine oranla İzmir’de yıllık artış %13.3.  Geçmişe dönük veriler de, İzmir’deki yıllık TÜFE’nin 2013 sonundan beri Türkiye ortalamasından yüksek olduğunu gösteriyor